Basis HTML versie
32
1936 - Medewerkers veiling
1936 - Veiling in bedrijf
Het aschland en de gemeentereiniging
bij de Schrans
Of het nu was om Leeuwarderadeel een hak
te zetten of omdat er buiten de stadswallen van
Leeuwarden geen andere plek te vinden was,
zeker is dat in 1685 het aschland bij de
Wirdumerpoort verplaatst werd naar de grens
bij de Schrans en de Potmarge. Het inzamelen
van huisvuil was verpacht aan particulieren.
Nadeel hiervan was dat alleen het vuil dat
geschikt was voor compostering werd opge-
haald, omdat daarmee geld was te verdienen.
Dit betekende dat de minder gegoede buurten
vervuilden met als gevolg epidemieën. Strenge
verordeningen van het stadsbestuur om geen
privaten te legen in de stadsgrachten en betere
afspraken met de verpachters haalden echter
niets uit.
In 1867 onderzocht een raadscommissie of
het voor de gemeente mogelijk was om zelf de
reiniging te gaan exploiteren, dit in navolging
van Groningen, waar dat een succes bleek.
Het onderzoek bleek positief en in juni 1869
werd besloten ‘de exploitatie van het ophalen
van faecale stoffen, stalmest, asch, vuilnis,
leikaarde, puin enz. zal geschieden regtstreeks
van wege de gemeente’.
Alvorens de Gemeentereiniging in 1870 van
start kon, moest eerst nog het eigendomsrecht
van het aschland geregeld worden met het St.
Anthony Gasthuis. Nadat dat geregeld was,
stelde de gemeenteraad ƒ 13.000,- beschikbaar
voor een ‘verbeterde inrigting van het aschland’.
Het verbeteren was niet van toepassing op
de stank en overlast. Jacob Hepkema schreef in
1896 in zijn boek “Eenvoudige Memories en
Bemerkingen langs straten en wegen voor
landgenoot en vreemdeling” het volgende op:
Toch is de stedelijke Skrans niet meer te
benijden, gelegen als zij is naast de groote
stapelplaats van stadsvuil, die ongezien hare
aanwezigheid maar al te zeer verraadt, inzonder
bij een dampig-zoele of warme atmosfeer.
Met de uitbreiding van de stad nam het
aantal personeelsleden van de reiniging toe.
Waren dat er in 1870 nog maar 45, in 1920
waren het er al 140 werknemers. In oktober
1925 kwam er een eind aan de stankoverlast op
de Schrans. Het aschland werd verplaatst naar
een terrein aan de Potmarge bij de Greuns.
Op 1 november 1931 werden alle diensten van
de Gemeentereiniging verplaatst naar de Over-
ijsselsche Straatweg. Hier stonden toen het
hoofdkantoor, een woning voor de stalbaas, de
stallen, een magazijn, de werkplaatsen, een