Basis HTML versie
51
Uit het dagboek van Berend Boersma.(tijdens
de WO II woonde hij in Huizum, in de Jacob
Marisstraat 11)
vrijdag 10 mei 1940
'wanneer ik in de namiddag van kantoor naar
huis fiets is de spoorwegovergang in de Schrans
dicht. De spoorbrug over de Potmarge is
opengedraaid. Tot mijn verbijstering komt er
een locomotief zonder bemanning uit het
station gestormd; rijdt met volle vaart tegen
de brug op en komt gedeeltelijk in de Potmarge
terecht. Het seinhuisje bij de spoorwegovergang
wordt in brand gestoken en de wissels worden
vernield'.
30 november 1944
'gisteravond ongeveer half twaalf is er een
vliegtuig heel laag over de stad gekomen, even
daarna was er een ontploffing en grote luchtdruk.
Ik heb er verder geen aandacht aan geschonken,
maar vanmorgen werd bekend, dat er in de
Schrans achter schoenmaker Kamsma een
bom is terechtgekomen. Er schijnen doden
en gewonden te zijn'.
27 november 1944
Berend Boersma begon met anderen een
verzetblaadje uit te geven onder de naam V3.
Deze naam stond voor Vrijheid, Victorie en
Vrede en was als tegenhanger bedoeld voor
de Duitse raketten V1 en V2. Het blaadje gaf
informatie die afkomstig was van de Engelse
zender en van Radio Oranje vanuit Engeland.
Het blaadje werd gestencild in de Schranskerk.
De laatste maanden voor de bevrijding had
V3 een oplage van 1000. Na de oorlog ging
het blaadje op in het Friesch Dagblad.
Berend Boersma ging als oorlogsvrijwilliger
naar Nederlandsch Indië en werd later refe-
rendaris bij de provincie Gelderland en griffier
van de geschillenkamer.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben
zich in de Schrans een aantal markante gebeur-
tenissen voorgedaan, waarvan sommige erg
triest en met dodelijke afloop.
Vanaf 2 mei 1942 moesten alle joden zich
melden en kregen bevel een jodenster te dragen.
Boodschappen doen was alleen nog toege-
staan tussen 3 en 5 uur 's middags. Gelukkig
hielden de meeste winkeliers altijd eten en drinken
achter voor hun trouwe, maar nu duidelijk her-
kenbare, joodse klanten. Helaas ging het niet
altijd goed.
Juni 1942 - verraad van twee Joodse
gezinnen
Op een dag in juni 1942 kochten Herman
Wallege en Salomon de Winter even na vijven
appels bij de fruithal van Terpstra in de Schrans,
nummer 67. Zij werden daar gezien door een
'overijverige' sympathisant van de Duitsers, die
hen had aangebracht. Herman werd samen met
zijn vrouw Marianne Reindorp, hun zoon Maurits
en dochter Helena Katharina in hun woning,
Bosboomstraat 22, opgepakt en gedeporteerd
naar Auschwitz, waar ze in 1942 zijn vergast.
Hun inboedel werd verbeurd verklaard en de
woning kwam in handen van de Duitsers.
Hetzelfde lot trof Salomon de Winter, zijn vrouw
Magdalena van Dam en hun kinderen Ida,
Jacques Simon en Israël, woonachtig in de
Ruysdaelstraat 41. Ook zij kwamen in datzelfde
jaar om in Auschwitz.
3 September 1942 - verduistering van
persoonsbewijzen
Een succesvolle verduistering van per-
soonsbewijzen vond op deze dag plaats in het
gemeentehuis van Leeuwarderadeel in de
Schrans. Theo Dobbe, een Friese verzets-
medewerker, had valse papieren gemaakt,
zodat hij zich kon voordoen als mr. J.W. van
Hoogstraten, inspecteur van het bevolkingsre-
gister. Een ander deed zich voor als controleur
met de naam Jhr. J.P. de Nijs Bak. Van
Hoogstraten hield burgemeester Jhr. W.J.H.
Hora Siccema aan de praat, zodat De Nijs Bak
de controle op het bevolkingsregister kon uit-
voeren. Hierbij kreeg hij de kans 78 persoons-
bewijzen te verduisteren. Deze geslaagde actie
zorgde er voor dat onderduikers in Holland
nieuwe persoonsbewijzen kregen. Pas op 11
november werd de verduistering op het
gemeentehuis in de Schrans ontdekt.
5. De Schrans in de Tweede Wereldoorlog