Basis HTML versie
Voor en na die tijd heeft dit
gedeelte in beschrijvingen en in de
volksmond vele andere benamingen
gehad zoals:
• de Breededijk
• de Breededyk
• buyten die Wirdummerpoorte bij de
moelen
• aen de dijck
• an die hoogedijck zuydtwert
• de heerewech of heerenwech
• de heerewegh
• de Patroanskamp
• de Dijck
• de Winiaherne
• bij de Wijnhornsterzijl
• de Overijsselsche Straatweg
• de Hearewei
• de Hegedyk
• de Ryddyk
• de Skrans
• de Skraans
• de Skrâns
'slokop', afgeleid van het woord 'schranzen', die
aan de Schrans gegeven zou zijn door naijverige
Leeuwarders of Huizumers, maar ook deze
betekenis blijkt historisch niet te bewijzen.
De meest waarschijnlijke verklaring komt
van Rients Faber: '
volgens een kaart van
Leeuwarden uit 1822 begon de Schrans direct
onder de schans van het ravelijn aan de zuidkant
van de stad Leeuwarden. Een schans werd toen
ook wel schrans genoemd.’
Het woord 'schrans' blijkt volgens 'de dikke
van Dale' een synoniem voor 'schans’.
De betekenis van 'schans' wordt daarin als
volgt omschreven:
schans (v.(m.);-en 2 (krijgsk.)
in het veld opgeworpen versterkingswerk.
meestal in de gedaante van een gebastioneerde
vier-, vijf- of zeshoek.
Wopke Eekhof schreef in zijn geschiedkundige
beschrijving van Leeuwarden:
Bij de St. Jakobs- of Wirdumerpoort, die in
1546 aanmerkelijk verbeterd is, en aan de bui-
tenzijde twee ronde torens en eene ravelijn of
schans heeft .......
In datzelfde boek van Eekhof vinden we een
kaart van 'Leeuwerden de hooftstadt van
Frislant' uit 1603. Hierop is te zien dat het ver-
sterkingswerk bij de Wirdumerpoort een vijf-
hoek is en dus als een schans kan worden aan-
geduid. De conclusie kan niet anders zijn dan
dat de naam de Schrans is afgeleid van de
schans bij de Wirdumerpoort. Historische
beschrijvingen van andere plaatsen in Nederland
en België vertellen ons dat 'schans' en 'schran-
s' ook daar alles met elkaar te maken hebben.
In 1618 duikt de naam de Schrans voor het
eerst op bij de verkoop van een huis. 'Een coop-
brieff van seecker huys staende tot Huysum in
de Schrans genaemt.’ En in 1630 wordt een
boerderij verpacht 'op het nieuland in de
Schrans onder de clockslagh van Huysum'.
Op de kaart van Schotanus uit 1695 wordt
de buurt bij de Wynhornstersyl voor het eerst
aangeduid als ‘de Schrans’.
De naam Schrans of de Schrans is niet
uniek. Bij naspeuringen op het internet blijkt
vooral in België de naam Schrans of de Schrans
veelvuldig voor te komen. Zo is er in Booischot
onder Antwerpen een straat met de naam (de)
Schrans; is er een brouwerij die het tafelbier de
Schrans op de markt brengt; heet de parochie-
zaal van de ‘Onze Lieve Vrouwe van
Altijddurende Bijstand’-kerk in Beerse de
17