Basis HTML versie
30
± 1910 - Links woonhuis zuivelfabriek
± 1987 - Zuivelfabriek te koop
± 1987 - Schrans zuivelfabriek
tussen de fabriek en de melkleveranciers. De
geleverde melkbussen van de fabriek, met een
opgegeven inhoud van 40 liter, bleken 42 liter te
kunnen bevatten. De boeren kregen vaak voor
nog minder dan de opgegeven inhoud uitbe-
taald met als reden dat ze onderweg melk had-
den gemorst. Aan de andere kant was bekend
dat boeren hun melk ook wel aanlengden met
water. Het geschil zorgde er in ieder geval voor
dat de boeren zich gingen organiseren in een
coöperatie en in 1886 werd in Warga een
coöperatieve zuivelfabriek gesticht, waaruit
later de Frico voortkwam.
Anekdote
Na constante problemen met het afrekenen
van de juiste hoeveelheid melk besloten de
boeren uit Warga zelf een fabriek te stichten. Om
inzicht te krijgen hoe zo’n fabriek er precies uit
moest zien, werd besloten tot een stiekeme
opmeting van de fabriek in de Schrans. Tijdens
een bezoek werd de directeur in zijn kantoor aan
het lijntje gehouden en gingen de andere boeren
de indeling van de fabriek grondig bekijken en
schetsen. Toen ze ook nog de ruimten wilden
opmeten, waarschuwde het personeel van de
fabriek de directeur, die terstond een einde
maakte aan het bezoek van de boeren.
De zuivelfabriek was een flink stuk achter
de rooilijn van de Schrans gebouwd.
Waarschijnlijk vlak voor de opheffing van de
vennootschap in 1885 werd een fraai voorhuis
tot aan de rooilijn gebouwd.
Omstreeks 1894 werd de zuivelfabriek
opgeheven en werden het pand en de fabriek
gebruikt door Andries Johannes Tiemersma,
boter- en kaashandelaar. Vijf jaar later werd het
gehele complex ‘huis, pakhuis, erf’ gekocht
door de timmerman / aannemer P.A. Wiersma.
Het einde van de oude fabriek en het prachtige
voorhuis kwam in 1988. Burgemeester en
Wethouders van de Gemeente Leeuwarden konden
de sloop niet keren, omdat het gebouw nooit
was aangemeld voor de lijst van beschermde
monumenten.
Het kaaspakhuis in de Schrans
In 1914 zaten naast het pand van Argelo de
kapperszaak van Kindermans, de winkel van
Meijer, een woonhuis en vervolgens de reed
naar de boerderij van Keestra. In 1914 kocht
kaashandelaar Klaas Folkertszoon Vellinga het
woonhuis naast de reed. Hier liet hij een kaas-
pakhuis bouwen dat gereed kwam in 1915 en
de naam FREIA kreeg. In de bouwvergunning